Czy można udoskonalić i jednocześnie ułatwić i ujednolicić sortowanie dzięki zastosowaniu matematyki?
Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie, należy zastanowić się jaką matematykę trzeba by zastosować do opisu codziennego sortowania odpadów.
Potrzebne będą nam są tutaj liczby i związana z nimi teoria liczb. Dlaczego? Choćby po to, aby opisać ile pojemników potrzebujemy.
Potrzebna nam będzie teoria zbiorów zwana też teorią mnogości. Czy aby napewno? Owszem jest potrzebna aby określić konkretne zbiory, czyli w naszym przypadku - frakcje odpadów mieszczące się w konkretnych pojemnikach.
Wykorzystamy też teorię grafów. Będzie przydatna aby opisać drogę, którą podążają odpady począwszy od momentu ich powstania.
Ale na początek wprowadźmy pojęcie uniwersalnego matematycznego równania dla recyklingu opisującego sortowanie w sposób symboliczny.
Ma ono postać złożoną z 3 zmiennych X,Y,Z.
Wygląda tak: (X+Y+Z) = 18; gdzie X=3, Y=6, Z=9.
Co oznaczają te zmienne i liczby do nich podstawione?
Zmienne oznaczają typ zbiórki odpadów, a liczby ilość pojemników.
I) X = 3, oznacza najczęściej 3 pojemniki wewnątrz, najczęściej w pomieszczeniu kuchennym: MIX, BIO, SZKŁO/CERAMIKA, ale można od tego odejść w wyjątkowych sytuacjach i tylko podstawowo sortować na 3 frakcje w kuchni, a część pojemników postawić w innych pomieszczeniach.
II) Y = 6, oznacza dwie podstawowe rzeczy tak naprawdę.
A) Altanę śmietnikową z 6-cioma pojemnikami: MIX, BIO, SZKŁO/CERAMIKA, HIGIENICZNE, TEKSTYLIA, BALAST. (za wyjątkiem budownictwa jednorodzinnego gdzie pojemników powinno być 9)
B) Bank odpadów z 6-cioma wyspecjalizowanymi pojemnikami dla następujących frakcji:
MAKULATURA, TEKSTYLIA, SZKŁO/CERAMIKA, ELEKTROODPADY, PLASTIKI, METALE.
III) Z=9, oznacza także dwie rzeczy.
A) Altanę śmietnikową z 9 pojemnkami dla osiedli z zabudową wielorodzinną: MIX, BIO, SZKŁO/CERAMIKA, HIGIENICZNE, TEKSTYLIA, BALAST, MAKULATURA, PLASTIK/METAL, POP/ŻUŻ.
B) Odpady, które można zbierać dodatkowo, okresowo, wyjątkowo, awaryjnie. [6 lub więcej z nich może być uwzględniane w altanie śmietnikowej: HIGIENICZNE, MAKULATURA, TEKSTYLIA, PLASIK/METAL, POP/ŻUŻ, BALAST, lub nawet MEDYCZNE - jeśli to altana dla szpitala, kliniki, przychodni.
1) Higieniczne [pieluchy, podpaski z łazienki]
2) Makulatura [papier, karton, tektura z mieszkania lub zakładu prod.]
3) Tekstylia [odzież, takaniny, obuwie z mieszkania lub zakładu prod.]
4) Plastik/Metal [plastik i metal z mieszkania lub zakładu prod.]
5) Popiół/Żużel [odpady z pieca w kotłowni lub kuchni]
6) Remont/Gabaryty [po remoncie mieszkania / dużych rozmiarów odpady]
7) Eletryka/Elektronika [zużyty sprzęt RTV/AGD/KOMP z mieszkania, firmy]
8) Niebezpieczne/Szkodliwe [np. z warsztatu, zakładu]
9) Medyczne [z domowej apteczki, ze szpitala, z przychodni]
i do pełni tej koncepcji jeszcze jedna trójka.
1) Balast [resztkowe]
2) Płynne - Ścieki/Oleje/Tłuszcze [szambo / własna oczyszczalnia / kanalizacja oraz pojemnik na olej/tłuszcz spożywczy i na olej niespożywczy]
3) Lotne [spaliny, opary, dym]
OK. Mamy zatem zbiory opisane konkretnymi zmiennymi.
Do tych zbiorów muszą trafiać posegregowane odpady wedle konkretnej zasady działania 3 etapowego, 3 fazowego.
Tak, sortowanie odpadów trzeba podzielić na 3 wstępne etapy, nim trafią do centrum recyklingu na taśmę i zostaną w 100% odpowiednio posegregowane wedle frakcji wyjściowych.
Przypatrzmy się zatem temu jak wygląda droga odpadów z kuchni do centrum recyklingowego.
Teoretyczna sytuacja. Zwykła czynność przygotowania posiłku na kolację dla 2 osób... 2 domowników.
Przygotujmy po 2 kanapki z szynką i serem oraz liściewm sałaty, a także herbatę z mlekiem do popicia.
Potrzebne składniki:
8 plastrów szynki. [całe opakowanie]
4 plastry sera żółtego. [pół paczki]
4 liście sałaty.
4 kromki pieczywa
4 łyżki majonezu. [zużywamy do końca, zostaje pusty słoiczek]
1 l wody gotowanej
2 torebki herbaty ekspresowej
200 ml mleka
Robimy 4 kanapki i dwa kubki herbaty z mlekiem, a produkujemy przy tym następujące odpady:
1) Opakowanie plastikowe po szynce.
2) Opakowanie szklane po majonezie.
3) Opakowanie kartonowo-foliowo-aluminiowe TETRAPAK po mleku.
4) Resztkowe bioodpady z sałaty i okruchy z pieczywa oraz dwie torebki herbaty.
Gdzie to wyrzucić? Jaka będzie dalsza droga tych odpadów opisanych wyżej.
Poza tymi wymienionymi wyprodukujemy też ścieki z przygotowania posiłku i mycia naczyń po nim, które najpewniej spłyną do kanalizacji miejskiej lub do szamba lub do własnej oczyszczalni.
Według metody 369 SORTUJ mamy naprawdę prosto.
Trzeba podzielić sortowanie na 3 etapy i zająć się od razu tylko pierwszym.
Etap pierwszy.
Pamiętamy tylko, że w kuchni oddzielamy SZKŁO/CERAMIKĘ od BIO i od MIX. Tak, produkujemy tylko 3 frakcje w kuchni.
Zatem słoik po majonezie wrzucamy do szkła, bioodoapdy do BIO, a resztę do MIX. Zatem nie musimy się długo zastanawiać co zrobić z opakowaniem plastikowym po szynce i co zrobić z kartonowo-foliowo-aluminiowym opakowaniu po mleku.
Tak prosta jest ta metoda. MIX, BIO, SZKŁO na codzień w kuchni ułatwia nam zadanie codziennego sortowania.
Z kolei przy - minimum - cotygodniowym wynoszeniu odpadów z kuchni na zewnątrz mamy też proste zadanie.
Przekładamy worki z kuchni 1 w 1 do większych pojemników na zewnątrz i tyle.
Do tego opisu dochodzi nam zazwyczaj kwestia czy sortujemy na HIGIENICZNE. Możemy bowiem wrzucać odpady z łazienki do kubła MIX w łazience dodatkowo ustawionego. Sortowanie frakcji HIGIENICZNEJ jest wskazane jeśli w domu są dzieci lub osoby starsze/chore, które potrzebują pieluch, majtkopieluch itp.
Może też się zdarzyć, że wytwarzamy więcej odpadów z papieru, kartonu, warto zatem dodać w dodatkowym pomieszczeniu pojemnik MAKULATURA. Ale nie jest on wymagany. Może także zajść potrzeba wystawienia sobie innego typu pojemnika opisanego przez zmienną Z, np. POPIÓŁ/ŻUŻEL.
To tyle jeśli chodzi o etap pierwszy.
Etap drugi.
W altanie śmietnikowej, gdzie odbywa się drugi etap sortowania powinno być elastyczna ilość pojemników dla zabudowy rozproszonej (jednorodzinnej), a dla zabudowy wielorodzinnej minimum 6 pojemników. (Patrz zmienna Y=6)
Jeśli mieszkamy w zabudowie rozproszonej - najczęściej jednorodzinnej to powinniśmy mieć wybór pakietu usługi odbioru odpadów z krawężnika.
Myślę tu o pakietach: MINIMUM, STANDARDOWYM i ROZSZERZONYM.
W pakiecie MINIMUM (MINIMUM PACKAGE) odbieramy tylko jedną do trzech wybranych w umowie frakcji z tych trzech możliwych: MIX, BIO, SZKŁO/CER. Jest to pakiet najdroższy dla leniwych, którym się nie chce sortować.
W pakiecie MIDI aka STANDARD (STANDARD PACKAGE) odbieramy do sześciu możliwych fracji: MIX, BIO, SZKŁO/CERAMIKA, HIGIENICZNE, TEKSTYLIA, BALAST.
Pakiet ten byłby trochę tańszy od pakietu MINIMUM, bo doszło by selektywne sortowanie TEKSTYLIÓW oraz odpadów HIGIENICZNYCH, a do tego jest jeszcze BALAST.
W pakiecie MAXI aka ROZSZERZONYM (EXTENDED PACKAGE) odbieramy do dziewięciu z tych 9 frakcji: MIX, BIO, SZKŁO/CERAMIKA, HIGIENICZNE, TEKSTYLIA, BALAST, MAKULATURA, PLASTIK/METAL i ostatnią frakcją stałą czyli POP/ŻUŻ.
UWAGA!!! W przypadku, gdy nie chcemy pakietu MAXI aby sortować MAKULATURĘ i PLASTIK/METAL, a wytwarzamy POP/ŻUŻ to możemy zamówić sobie pakiet niższy czyli MIDI aka STANDARD i wrzucać ten odpad z pieca/kominka do pojemnika BALAST.
Sortowanie w tym pakiecie MAXI to prawdziwe wyzwanie dla hardcorowców, dlatego powinna być tu najniższa cena przy odbiorze tak posortowanych odpadów, bowiem takich ludzi trzeba premiować.
Kwestia cennika za te pakiety jest dopiero do ustalenia po głębszych analizach ekonomicznych, ale zasada, że leniwi płacą najwięcej powinna tu być regułą.
To 3 podstawowe pakiety dla gospodarstw domowych i małych firm.
W czwartym pakiecie SPECJALNYM/EKSKLUZYWNYM (EXCLUSIVE PACKAGE) odbieramy wszystkie z tych 9 frakcji: MIX, BIO, SZKŁO/CERAMIKA, HIGIENICZNE, TEKSTYLIA, BALAST, MAKULATURA, PLASTIK/METAL, POP/ŻUŻ plus inne odpady w tym wielkogabarytowe, niebezpieczne, medyczne itp.
Podsumowując:
Gdy sam segregujesz i dowozisz odpady do SKUPU/BANKU ODPADÓW/PSZOK to powinienieś być za to premiowany bonem ze zniżką na zakupy lub nawet środkami pieniężnymi.
Gdy odbierają odpady od Ciebie z krawężnika to Ty płacisz, ale jest tu 3 stopniowa skala do premiowania osób ambitnych i chcących sortować.
Tylko, że widzę w tym modelu pewną słabość. Chęć wykupienia pakietu MAXI aka ROZSZERZONEGO mogła by być wysoka, ale samo sortowanie mogło by się odbywać naginając zasady dobrego obyczaju, czyli mówiąc wprost oszukując.
No ale chyba jednak jest to najlepsze wyjście z możliwych, bo premiowało by tych uczciwie wykonujących sortowanie odpadów. Na oszustów, szczególnie w zabudowie wielorodzinnej może znalazla by się jakaś metoda, np. stały monitoring altan śmietnikowych. Co o tym myślicie co tu napisałem?
Altana powinna być dostępna dla wszystkich z osiedla 24 godziny na dobę.
Cała altana powinna być monitorowana. Celem ustawienia 9 pojemników w jej obrębie jest lepsza organizacja pracy przy wstępnym sortowaniu na trzecim etapie.
Tak. Łącznie powinny być 3 wstępne etapy sortowania odpadów. Dwa już znacie. To sortowanie wewnątrz pomieszczeń i na zewnątrz pomieszczeń, najczęściej przy altanie śmietnikowej.
Trzeci etap jest przewidziany do wykonania przez wykwalifikowanego sortowacza odpadów w ramach sortowania selektywnego w punktach takich jak MINISORTOWNIA, SEGREGATORNIA, PAWILON EKO AB, BANK ODPADÓW, MINI PSZOK itp.
MINISORTOWNIA, SEGREGATORNIA, PAWILON EKO AB, BANK ODPADÓW, MINI PSZOK powinien obsługiwać sortowacz, który odbiera odpady z altany śmietnikowej i transportuje do pobliskiej MINISORTOWNI.
Mając z początku swojej zmiany w pracy przygotowaną porcję odpadów sortowacz wie, jak rozłożyć sobie dalszą pracę i odpowiednio planuje zadania.
W miarę możliwości można do takiego pawilonu/minisortowni podłączyć kilka altan śmietnikowych, optymalnie 6 do 9-ciu na osiedlach z zabudową wielorodzinną, lub nawet z 540 altan w zabudowie jednorodzinnej.
A odpady powinny podążać z altan śmietnikowych nie bezpośrednio do centrum recyklingowego na linię sortowniczą, tylko do szczegółowego wstępnego sortowania na 3 etapie.
3 etap na obszarach o zabudowie wielorodzinnej może przebiegać w małych SEGREGATORNIACH wzorowanych na PAWILONACH EKO AB opracowanych przez inż. Andrzeja Bartoszkiewicza, które będą obsługiwały 3, 6, do 9-ciu altan śmietnikowych.
Jest tu szczególna odpowiedzialność zbiorowa dlatego każda altana powinna być monitorowana, jak już powiedziałem wcześniej.
Na obszarach o rozproszonej zabudowie, najczęściej takiej jak domy jednorodzinne, zaleca się 3 etap przeprowadzać na terenach najbliższych osiedlom, czyli najlepiej na terenie lub w pobliżu osiedlowych centrów handlowych.
Centra handlowe powinny zadbać o to, aby móc przyjmować odpady z gospodarstw domowych, najczęściej domów jednorodzinnych.
Możemy je tam dowozić sami do BANKÓW ODPADÓW i wrzucać do recyklomatów lub innych pojemników do zbiórki selektywnej w tym do altany śmietnikowej. Ale wyspecjalizowana, najczęściej małogabarytowa, śmieciarka powinna też od nas odbierać odpowiedni pakiet, o którym pisałem wyżej i dowozić do najbliższego pubktu przy centrum handlowym.
W szczególności jeśli nie mamy możliwości dowozić swoich opadów do BANKÓW ODPADÓW. Wtedy śmieciarka, zawozić powinna odpady nie bezpośrednio do centrum recyklingowego, które jest pewnie gdzieś dalej, tylko zgodnie z teorią grafów powinna wybrać krótszą drogę i zrzucić odpady przy centrum handlowym.
Nowoczense centra handlowe, a nie tylko sieci konkretnych sklepów, powinny mieć wygospodarowane miejsce na przetwarzanie odpadów na 3 etapie. Być wyposażone w odpowiednie pojemniki półpodziemnie jak te nowoczesne i praktyczne typu MOLOK i inne pojemniki HDS oraz dysponować przestrzenią roboczą.
W takiej SEGREGATORNI połączonej z BANKIEM ODPADÓW usytuowanej przy centrum handlowym możemy uzyskać minimum 18 frakcji odpadów recyklingowanych o wysokiej jakości i konkretnej wartości handlowej, a także frakcję BIO, POP/ŻUŻ i BALAST.
Uporządkujmy więc ten proces wyrzucenia odpadów po zrobionym posiłku, o którym pisałem wyżej.
Cyfry rzymskie oznaczają 3 etapy sortowania wstępnego.
I) Wyrzucam odpady w kuchni/na zapleczu w firmie.
1) Opakowanie plastikowe po szynce do MIX.
2) Opakowanie szklane po majonezie do SZKŁO/CER.
3) Opakowanie kartonowo-foliowo-aluminiowe TETRAPAK po mleku do MIX.
4) Resztkowe bioodpady z sałaty i okruchy z pieczywa oraz dwie torebki herbaty do BIO.
II) Wyrzucam z kuchni na zewnątrz do altany śmietnikowej. Przekładamy worki według zasady 1 w 1.
Zatem to samo:
1) Opakowanie plastikowe po szynce z MIX do MIX.
2) Opakowanie szklane po majonezie z SZKŁO/CER do SZKŁO/CER.
3) Opakowanie kartonowo-foliowo-aluminiowe TETRAPAK po mleku z MIX do MIX.
4) Resztkowe bioodpady z sałaty i okruchy z pieczywa oraz dwie torebki herbaty z BIO do BIO.
III) Tutaj jest jeden wariant niezależnie czy to:
A) Zabudowa wielorodzinna.
B) Zabudowa jednorodzinna.
C) Budynki niezamieszkałe.
A,B,C) Sortowacz opróżnia pojemniki z altany śmietnikowej i transportuje odpady do SEGREGATORNI, po czym przedwstępnie segreguje przygotowując sobie materiał do szczegółowego sortowania i podejmuje się tego sortowania już na miejscu.
W przypadku naszych odpadów z przygotowania posiłku Wygląda to tak:
1) Opakowanie plastikowe po szynce trafia przedwstępnie z MIX do PLASTIK/METAL, a następnie do BANKU PLASTIKU do odpowiedniej frakcji z minimum 3 możliwych (HDPE, PP, INNE).
2) Opakowanie szklane po majonezie ze SZKŁO/CER, rozdzielane jest na tym etapie od szkła nieopakowaniowego i ceramiki. Zatem tu ze SZKŁO/CER powstają tak naprawdę minimum 3 frakcje (SZKŁO OPAKOWANIOWE, SZKŁO NIEOPAKOWANIOWE, CERAMIKA)
3) Opakowanie kartonowo-foliowo-aluminiowe TETRAPAK po mleku przedwstępnie z MIX do PLASTIK/METAL, a następnie do BANKU PLASTIKU do odpowiedniej frakcji z minimum 3 możliwych (HDPE, PP, INNE).
4) Resztkowe bioodpady z sałaty i okruchy z pieczywa oraz dwie torebki herbaty z BIO z worków dalej do BIO ale luzem i trafia do chłodni co spowalnia procesy gnilne, fermentację, rozkład biologiczny i zapobiega rozprzestrzenianiu się szkodników wokół śmietników.
Worki po odpadach są odzielane i sortowane adekwatnie jako dany typ materiału.
W przypadku frakcji BIO, worki są oddzielane jeśli są z materiału, który nie ulega biodegradacji. Ale zalecane jest użycie specjalnych worków biodegradowalnych dla frakcji BIO.
Ręczne dokładne przejrzenie frakcji BIO powoduje, że jest ona pozbawiona szeregu zanieczyszczeń jak plastik z worków lub szkło itp., które dzisiaj stanowią spory problem w przetwarzaniu tej frakcji i np. w produkcji kompostu.
W podstawowych założeniach system jest niesłychanie prosty na dwóch pierwszych etapach, czyli dla nas wszystkich, jest jednocześnie elastyczny i możemy go dopasować do swoich preferencji. Na trzecim etapie robi się już trudniej ale tym zajmować się powinien wykwalifikowany pracownik - sortowacz odpadów.
Kluczem w tym systemie są 3 liczby: 3,6,9.
Kiedy potraktujemy sortowanie odpadów w sposób liniowy jako ciągłe operacje na nich, w którym wedle matematycznych reguł liczb 3,6,9 odpady te będą odpowiednio dzielone na zbiory i przesuwane dalej po najkrótszej możliwej drodze, to uzyskamy
spójny sieciowy system przetwarzania, który będzie efektywny, wydajny i praktyczny.
Zatem jak widać, matematyka związana z liczbami 3,6,9 może mieć przełożenie na praktyczną, efektywną i uniwersalną metodę sortowania odpadów.
Teoria związana z tymi liczbami jest niesłychanie głęboka i objawia się w różnych dziedzinach życia, ale do tej pory nikt jej nie stosował w recyklingu odpadów podczas sortowania i transportu.
Czyżby naprawdę te liczby mogły usprawnić nam codzienne sortowanie?
Czy tak jak DROGA->PRĘDKOŚĆ->CZAS są jedną z podstawowych trójek w fizyce, jak prąd przemienny w sieci jest też 3 fazowy, tak w kuchni powinno się sortować na 3 frakcje, a łącznie sortowanie powinno być prowadzone w 3 etapach wstępnych?
Co sądzicie o tej metodzie 369 SORTUJ ODPADY? Zostawcie komentarz pod artykułem, włączcie się do dyskusji na temat przyszłości recyklingu.
Dzięĸuję i pozdrawiam.
Przypisy: ;)
What Is The Meaning Of Angel Number 369?
https://medium.com/@67goldenrules-sg/what-is-the-meaning-of-angel-number-369-81b38147f8d4
