Jak prawidłowo sortować odpady?Czy obecne metody stosowania odpadów na świecie są spójne i mają sens? Raczej nie.Czy można usystematyzować opis pierwszego kroku w recyklingu, czyli sortowania odpadów?Jak usprawnić recykling dokonując standaryzacji sortowania odpadów na świecie?
Jako założyciel kampanii 369SORTWASTE | 369 SORTUJ ODPADY i zwolennik systemu EKO AB opracowałem proste równanie dla opisu metod sortowania.Chciałbym aby to pomogło opisać metodę skutecznego sortowania i zrozumieć jakich błędów na tym etapie recyklingu się wystrzegać.Wspieram się po części doświadczeniem wieloletniego eksperta gospodarki odpadami i wynalazcy systemu EKO-AB - Pana Andrzeja Bartoszkiewicza.
Czy system EKO-AB może być opisany matematycznie?Owszem, może. Co zobaczymy poniżej w tym tekście. Jednak najpierw spójrzmy na moje uniwersalne równanie dla recyklingu.
(X + Y + Z) = 6 lub w wersji prawie kompletnej (X + Y + Z) = 18 Tak! To jest moje równanie w najprostszej formie dla rodziny jako podstawowej komórki społecznej będącej nie tylko w domu/mieszkaniu ale i przy sklepie spożywczym/stacji paliw/pawilonie Eko-Ab. Ma ono jak widać 3 różne zmienne.
X = 3; Y = 2; Z = 1;
X - WEWNĄTRZ [KUCHNIA + POKOJE] I ZEWNĄTRZ [ALTANA ŚMIETNIKOWA NA OGRODZIE LUB PRZY PAWILONIE EKO-AB](X1 - MIX, X2 - BIO, X3 - SZKŁO))
Y - SKLEP SPOŻYWCZY/STACJA PALIW/PAWILON EKO-AB (Y1 - BANK TEKSTYLIÓW, Y2 - BANK SZKŁA I CERAMIKI, Y3 - BANK MAKULATURY. I INNE BANKI. Łącznie 6 x Y)
Z - POZOSTAŁE (Z1 - HIGIENICZNE, Z2 - Z PIECA [POPIÓŁ/ŻUŻEL], Z3 - BUDOWLANE i inne. Łącznie 9 x Z)
System Eko-AB i liczby.
Podchodząc matematycznie do zagadnienia odbioru odpadów z gospodarstw domowych w systemie Eko-AB możemy opisać goza pomocą równania z użyciem liczb 3,6,9. Jak to możliwe?
Ogólne najprostsze równanie do sortowania odpadów według metody 369 SORTUJ ODPADY ma postać (X+Y+Z) = 6.
Gdzie X=3, Y=2, Z=1.
a w formie właściwie rozwiniętej (X+Y+Z) = 18.
Gdzie X=3, Y=6, Z=9.
Są to początkowe 3 zmienne opisujące sposób sortowania odpadów.
Zaaplikujmy 369 i rozpiszmy to równanie, pamiętając, że jest to równanie dla rodziny, zespołu, czy załogi firmy na zapleczu.Do pełni potrzebujemy jeszcze dodać zmienne B i I.
B to balast, czyli to co pozostanie nam po odsegregowaniu.
Do opisania działań na produkcji np w fabryce, lub w szpitalu należy wprowadzić 5 zmienną I - industry (przemysł)
I = 1 - przemysł (sklepy, fabryki, szkoły, inne instytucje i miejsca użyteczności publicznej jak szpitale, lotniska itp.)
Ale skupmy się za zapleczu. 18 stanowisk dla rodziny to optymalny zestaw dla chcących segregować selektywnie.
A dla całości gospodarki? Choćby tyle jak długa jest lista odpadów BDO czyli cała BAZA DANYCH ODPADÓW plus nasze 18 frakcji i balast.
X = 3 * 2, Y = 6 * 3, Z = 9 * 1 - dla rodziny (domy, mieszkania, altany śmieciowe, pawilony Eko-AB, place przy sklepach, stacjach paliw)
X = 3; [3 razy po 2 pojemniki {wewnątrz/zewnątrz}] - codziennie przez 7 dni w tygodniu
X1 = 2 - wewnątrz domu/mieszkania (głównie kuchnia) [MIX] i zewnątrz domu/bloku (ogród/plac) [MIX] czyli [papier,plastik, metal]
X2 = 2 - wewnątrz domu/mieszkania (głównie kuchnia) [BIO] i zewnątrz domu/bloku (ogród/plac) [BIO] czyli [bioodpady, biodegradowalne, bio]
X3 = 2 - wewnątrz domu/mieszkania (głównie kuchnia) [SZKŁO nieposortowane kolorami] i zewnątrz domu/bloku (ogród/plac) [SZKŁO nieposortowane kolorami]
Y = 6; [6 razy po 3 pojewmniki] - raz na tydzień lub dwa tygodnie najlepiej przy okazji zakupów w markecie spożywczym.
Y1 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK ODZIEŻY] Pojemnik na OBUWIE, UBRANIA, POZOSTAŁE TEKSTYLIA(Zasłony, firany, koce, kotary itp.)
Y2 = 3 lub 6 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK SZKŁA I CERAMIKI z dwoma lub pięcioma pojemnikami dla podziału na kolory szkła i jednym pojemnikiem na ceramikę]
Y3 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK OPKOWAŃ PLASTIKOWYCH. (HDPE, PET, PP, INNE)]
Y4 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK OPAKOWAŃ METALOWYCH. (ALUMINIUM, STAL, MIESZANE)]
Y5 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK ELEKTRONIKI. (BANK BATERII, TELEFONÓW KOMÓRKOWYCH, ŚWIETLÓWEK, POZOSTAŁEJ ELEKTRONIKI)]
Y6 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK MAKULATURY. (KARTON OPAKOWANIOWY, PAPIER GAZETOWY, PAPIER POWLEKANY, TEKTURA]]
Z = 9; [9 razy po minimum jednym pojemniku] - w sytuacjach wyjątkowych
Z1 = 1 - pojemnik w sytuacji awaryjnej [SKIP na odpady budowlane] /odpady budowlane [drewno konstrukcyjne, płyty gk, gips, cement, cegła, gruz, smoła itp.]
Z2 = 1 - worki na elektrośmieci i SKIP [Odbiór na telefon lub dowóz do PSZOK] /sprzęt AGD/RTV. [telewizory, radia, kuchenki, grzejniki elektryczne, eletronarzędzia, kable, przedłużacze itp.]
Z3 = 1 - gabaryty [zbiórka okresowa mebli, szaf, stołów, regałów i innych dużych przedmiotów]
Z4 = 1 - odpady niebezpieczne [oleje, smary, inne odpady chemiczne jak kwasy itp.]
Z5 = 1 - odpady z pieca [popiół, żużel itp.]
Z6 = 1 - higieniczne z łazienki [pieluchy, pampersy, ręczniki, husteczki itp.]
Z7 = 1 - medyczne [lekarstwa, zastrzyki, ampułki, igły, strzykawki itp.]
Z8 = 1 - odpady płynne - ścieki [szambo opróżnianie przez szambiarkę, lub własna oczyszczalnia, lub kanalizacja]
Z9 = 1 - spaliny
B = 1 - pozostałe/balast.
I = 100 ??? przemysł
Zatem jak widać są tu jakieś liczbowe zależności.
Idźmy dalej, a zobaczymy, że nawet Złota Liczba Phi = 1.618033... ciąg Fibonacciego i Boska Proporcja ma sens użycia w recyklingu.Jak to możliwe?
Otóż jak wiemy ciąg zaczyna się następująco: 0,1,1,2,3,5,8,13,21,34,55,89,... etc.
Weźmy teraz nasze równanie w podstawowej formie (X + Y + Z) = 6
Rozbudujmy podstawową formę równania do postaci ciągu Fibonacciego:(21 + 13 + 8 + 5 + 3 + 2 + 1 + 1 + 0) = 54
Co my tu mamy?Pierwsze 1 to zmienna B - balast.Drugie 1 to zmienna Z - czyli sortowanie wyjątkowe, co zdarza się rzadko i może to być tylko jeden pojemnik typu SKIP po remonie np. albo jeden pojemnik na odpady higieniczne.2 to zmienna Y, czyli BANKI SUROWCÓW, BRING BANKI. Minimalna opcja to powinien być BANK TEKSTYLIÓW i (BANK SZKŁA i CERAMIKI). Dlatego 2. Dlaczego obecna metoda na 5 od MŚIK nie przewiduje sortowania tekstyliów oddzielnie? Nie dziwne? Nowy pojemnik na tekstylia ma zostać oficjanie wprowadzony wkrótce.3 to zmienna X, czyli [MIX, BIO, SZKŁO] w KUCHNI5 to minimalna łączna liczba pojemników wewnątrz w mieszkaniu/domu. 3 w kuchni [MIX,BIO,SZKŁO] + 1 w pomieszczeniu z biurkiem [MIX], + 1 w łazience [MIX lub HIGIENICZNE].8 to minimalna łączna liczba pojemników w mieszkaniu/domu i przed domem/blokiem. 3 + 1 opcja przed domem/blokiem w altanie śmietnikowej [MIX,BIO,SZKŁO] + [HIGIENICZNE] , + 5 wewnątrz [3 w kuchni [MIX, BIO, SZKŁO]+ 1 w pomieszczeniu z biurkiem [MIX]+ 1 w łazience [MIX lub HIGIENICZNE]]
13 to optymalna liczba pojemników w pawilonie Eko-AB i altanie śmietnikowej przy pawilonie.
3 w altanie śmietnikowej [MIX,BIO,SZKŁO] - ogólnodostępne 24h/71 w altanie śmietnikowej na HIGIENICZNE - ogólnodostępne 24/7
6 w bankach surowców przy pawilonie. - sortowanie wykonywane przez pracownika pawilonu lub tylko kontrolowane przez pracownika sklepu lub stacji paliw.
Sortowanie wedle zmiennej Y:
Zatem:
Y1 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK ODZIEŻY] Pojemnik na OBUWIE, UBRANIA, POZOSTAŁE TEKSTYLIA(Zasłony, firany, koce, kotary itp.)
Y2 = 3 lub 6 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK SZKŁA I CERAMIKI z dwoma lub pięcioma pojemnikami dla podziału na kolory szkła i jednym pojemnikiem na ceramikę]
Y3 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK PLASTIKU (BUTELEK HDPE i PET I NAKRĘTEK)]
Y4 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK PUSZEK. ALUMINIUM, STAL, MIESZANE]
Y5 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK BATERII, TELEFONÓW KOMÓRKOWYCH, POZOSTAŁEJ ELEKTRONIKI]
Y6 = 3 - market/plac sklepu/stacja paliw/pawilon Eko-AB [BANK MAKULATURY. KARTON OPAKOWANIOWY, PAPIER GAZETOWY, PAPIER POWLEKANY]
3 w pawilonie EkO-AB [GABARYTY, BUDOWLANE, POZOSTAŁE)
Łącznie 13.
Zostaje nam 21 po 3 etapie sortowania, to optymalna minimalna liczba frakcji głównych na wyjściu po posortowaniu wszystkiego co trafi do pawilonu EKO-AB369/BANKU ODPADÓW.
Lista frakcji to: (minimum 18 sztuk recyklingowanych i 3 pozostałe)
1) szkło opakowaniowe
2) szkło nieopakowaniowe
3) ceramika
4) odzież
5) obuwie
6) tkaniny
7) HDPE
8) PET
9) inne plastiki (*)
10) baterie
11) oświetlenie
12) inny sprzęt elektro
13) papier
14) karton
15) tektura
16) stal
17) aluminium
18) inne metale
19) Odpady organiczne
20) Odpady higieniczne
21) Balast
Dlaczego używamy ZŁOTĄ LICZBĘ PHI = 1.618... Ciąg Fibonacciego i 3, 6, 9 do opisu tej metody i całego systemu? A dlaczego nie?
Pawilony z 6 bankami na odpady powinny być rozlokowane w ilości 3 sztuk na każdy obszar o promieniu Złotej liczby Phi. Czyli na terenach słabo zurbanizowanych w obwodzie o promieniu 1.618 km powinny być minimum 3 pawilony EKO AB.Przy pawilonach powinna być też tradycyjna altana śmietnikowa otwarta 24/7.Nie można zamknąć altan śmietnikowych, tylko je regularnie opróżniać i przewozić odpady do pawilonu.
Na terenach miejskich na blokowiskach powinno być tak, że na każde 540 mieszkań przypada jeden pawilon.540 mieszkań to 9 bloków o 5 kondygnacjach (4 piętra i parter) i 3 klatkach schodowych z 20 mieszkaniami na klatce, jakie były budowane w czasach PRL.30 mieszkań w bloku to 60 rodziców w rodzinach. 9 bloków to 270 mieszkań czyli co najmniej 540 mieszkańców dorosłych z rodzin, co najważniejsze.Zatem 3 pawilony przy jednym na każde 540 mieszkańców dorosłych da ZŁOTĄ LICZBĘ PHI. 3*540 = 1620 czyli blisko 1618.033... czyli 1000 razy ZŁOTA LICZBA.
A dlaczego używamy Pi = 3.1416... ?
Ponieważ stosujemy okręgi do budowy siatki połączeń i całych zasad logistyki tego systemu EKO AB369.Okręgi/obwody powinny być docelowo o promieniu ZŁOTEJ LICZBY, albo chociaż 1.5 km aby średnica wynosiła nie mniej niż 3.
To tyle z podstaw budowy sensownego systemu bazującego na matematycznych wytycznych.Pozdrawiam.
* - (na opakowaniu jest oznaczenie numeryczne a ze składu chemicznego linia sortująca to rozdzieli dalej)
Opracował: Sylwester Bogusiak.
